Làng cổ Bình Thủy chào mừng 240 năm thành lập - Vĩnh Thông

Từ ngày 25/6 đến ngày 28/6 (từ mùng 8/5 đến ngày 11/5 âm lịch), đình thần Bình Thủy, xã Bình Thủy, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang long trọng tổ chức lễ hội Kỳ yên. Đồng thời, lễ hội còn là dịp kỷ niệm 240 năm thành lập làng (1783 - 2023). Đây được xem là lễ hội Kỳ yên đông vui nhứt miền Tây, thu hút hàng vạn người từ khắp nơi tham dự.

Sôi nổi ngày hội sông nước

Lễ Kỳ yên còn gọi là Cầu an, mang ý nghĩa cầu mong quốc thới dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng thắng lợi, nhà nhà ấm no. Lễ Kỳ yên đình Bình Thủy diễn ra với nhiều nội dung đặc sắc. Về phần lễ có các nghi thức Thỉnh sắc, Nghinh thần, Túc yết, Xây chầu, Chánh tế… Về phần hội có các hoạt động diễu hành xe hoa, hát bội, đua thuyền, hóa trang, trò chơi dân gian…

Nghi thức Thỉnh sắc thần quanh cù lao luôn được người dân háo hức chờ đợi. Sắc thần là văn bản do vua Bảo Đại ban, phong tặng danh hiệu cho thần Thành Hoàng Bổn Cảnh làng Bình Thủy. Nghi thức Thỉnh sắc thần mang ý nghĩa cung nghinh tôn thần du ngoạn xung quanh làng để xem xét dân tình và ban rải phước lành. Đi cùng với xe Thỉnh sắc thần của Ban Quý tế đình thần Bình Thủy là các xe hoa diễu hành của các ấp trong xã, cùng hàng trăm xe máy rồng rắn nối đuôi nhau, tạo nên không khí đầy nhộn nhịp.

Đặc biệt, Giải Đua thuyền truyền thống trở thành “thương hiệu” của xứ cù lao Bình Thủy. Dù chỉ là phong trào địa phương, nhưng đua thuyền thu hút số lượng đội thi đấu rất đông đảo. Năm nay, giải đua thuyền có 45 đội tham gia, mỗi đội có 10 thành viên. Các đội được chia theo bảng, mỗi vòng đua là một bảng, cự ly đường đua dài 5.000 mét. Thuyền đua là thuyền gỗ do mỗi đội tự chế tác. Đua thuyền diễn ra trong hai ngày, mùng 9 thi đấu vòng loại, mùng 10 thi đấu chung kết.

Để cổ vũ cho đua thuyền, thanh niên địa phương hóa trang thành thổ dân và nhiều hình thức khác rất phong phú. Họ vẽ mặt, bôi đen cơ thể, dùng lá cây trang trí lên người, mặc những trang phục lạ mắt… Sau khi diễu hành dọc cù lao bằng xe, họ tiếp tục xuống những chiếc bè trên sông để cổ vũ cho đua thuyền. Trên bè, các thanh niên hò reo, ca hát, nhảy múa… vô cùng sôi nổi. Hình ảnh hàng chục chiếc bè trên sông với hàng trăm thanh niên hóa trang đầy thú vị sẽ không tìm thấy tại bất kỳ nơi nào khác ở miền Tây.

Dấu ấn làng cổ trên đất cù lao

Xã Bình Thủy là địa danh hành chánh của cù lao Năng Gù, thuộc huyện Châu Phú, tỉnh An Giang. Đây là một trong những ngôi làng được thành lập từ rất sớm trên địa bàn tỉnh, cách đây tròn 240 năm.

Năm 1783, gia đình cụ Dương Văn Hóa (1723 - 1818) gốc miền Trung đã chiêu mộ dân cư đến khai phá cù lao Năng Gù, đặt tên là thôn Bình Lâm. Khi đó, vùng đất mới phương Nam trong bối cảnh xung đột giữa Tây Sơn và chúa Nguyễn Ánh. Sau khi vua Gia Long lên ngôi, thôn Bình Lâm thuộc trấn Vĩnh Thanh và cụ Dương Văn Hóa được phong chức Trùm tri thâu. Dưới triều vua Tự Đức, Bình Lâm đổi tên thành Bình Thủy đến nay.

Từ khi làng hình thành, ngôi miếu thờ thần Thành Hoàng Bổn Cảnh cũng ra đời, nhằm đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng cho cư dân trên vùng đất mới. Sau hàng trăm năm tồn tại, trải qua nhiều lần trùng tu, ngôi miếu đơn sơ ngày nào đã trở thành đình thần Bình Thủy đồ sộ, khang trang và tôn nghiêm như hiện nay.

Nằm cạnh ngôi đình là phủ thờ Họ Dương, đây vừa là nơi thờ tự và cũng là nơi an nghỉ của cụ Dương Văn Hóa và các thế hệ tổ tiên họ Dương. Hằng năm, phủ thờ và đình làng tổ chức lễ giỗ cụ Dương Văn Hóa từ ngày 19/1 đến ngày 22/1 âm lịch. Cụ được người địa phương tôn là Tiền hiền làng Bình Thủy. 

Ngoài hai di tích nói trên, do là một làng cổ nên Bình Thủy có hàng chục ngôi nhà cổ nằm rải rác trên cù lao. Phần lớn những ngôi nhà nầy có tính thẩm mỹ cao, kết hợp hài hòa giữa phong cách kiến trúc phương Đông và phương Tây, nhiều họa tiết trang trí phong phú… Bên trong nhà, chủ nhân còn lưu giữ nhiều cổ vật mang giá trị lịch sử.

Cù lao Năng Gù - xã Bình Thủy là vùng đất thuần nông trù phú. Đến đây, khách phương xa có thể trải nghiệm không khí làng quê yên bình, những mảnh vườn sum sê cây trái, những người nông dân hồn hậu… Ngày nay, xã đang từng bước chuyển mình, phát triển phù hợp với xu thế chung, gặt hái được nhiều thành tựu nổi bật. Những người con Bình Thủy đang viết tiếp trang sử 240 năm của cha ông.

VĨNH THÔNG

(Bài đăng trên Báo Cần Thơ)